آشنایی با پنجه خاكورزي-کولتیواتور مزرعه-Field Cultivation

این ماشین که در ایران با نام کولتیواتور شناخته می شود، از نظر ظاهري شبيه گاوآهن قلمي است ولي از لحاظ ابعاد و اندازه، کوچکتر از آن است و در عمق كمتری به كار می رود .

پنجه خاكورزي-کولتیواتور مزرعه-Field Cultivation

مقدمه

این ماشین که در ایران با نام کولتیواتور شناخته می شود، از نظر ظاهري شبيه گاوآهن قلمي است ولي از لحاظ ابعاد و اندازه، کوچکتر از آن است و در عمق كمتری به كار می رود . عامل خاكورز در اين ماشين، شاخه ها می باشند كه به شاسي متصل شده اند. این دستگاه ها به علت سبکی اغلب به صورت سوار متصل می شوند. کاربرد این ماشین ها در اراضی سنگلاخی، مرطوب و پرعلف به مراتب بهتر از دیسک می باشد، اما به خوبی دیسک عمل نرم کردن خاک را انجام نمی دهند لذا اغلب به عنوان پیش نیاز اجرای دیسک به کار گرفته می شوند.

کلتیواتور یا کولتیواتور چیست و چه کاربردی دارد؟

کشتکار یا کولتیواتور Cultivator یکی از وسایل اصلی خاک ورزی ثانویه است که پشت تراکتور نصب می‌گردد که پشت تراکتور نصب می‌گردد. این وسیله برای آماده کردن بستر خاک جهت کاشت بذر و از بین بردن علف هرز استفاده میشود. کولتیواتورها معمولاً به صورت قاب‌هایی هستند که دندانه‌هایی به واسطه ساقه‌هایشان به آن متصل شده‌اند

کلتیواتور یا کولتیواتور یکی از ماشین های خاک ورزی ثانویه است. کولتیواتور ها خاک های سطحی را که در مرحله خاکورزی اولیه شکسته و از هم پاشیده شده را با هم به صورت دورانی مخلوط می کند، اما زمین را شخم نمی زند بلکه برای هوا دهی بین لایه های خاک، آماده کردن بستر کشت نرم برای محصول و همچنین افزایش جذب آب و باران استفاده می شود.

این ماشین با دندانه ها یا میله های خود خاک هایی را که به صورت خطی و افقی سفت شده اند، در عمق کم و نزدیک به سطح زمین سوراخ می کند. کلتیواتور از چندین دندانه، تیرک و دو یا سه چرخ تشکیل شده است. همچنین در زمانی که گیاه رشد کرد و علف های هرز در سطح خاک نمایان شد، علف های هرز نزدیک گیاه را که مانعی برای رشد آن هاست ریشه کن می کند یا اینکه برگ های علف های هرز را برای جلوگیری از مختل کردن عمل فتوسنتز در زمین دفن می کند.

در مفهوم کلی کولتیواتور به معنای شخم زن می باشد که در عملیات خاکورزی مورد استفاده قرار می گیرد. اما تیلر کولتیواتور که به آن کولتیواتور باغی نیز گفته می شود با کولتیویاتور پشت تراکتوری از نظر شکل ظاهری و عملکرد بسیار متفاوت می باشد. همانطور که در مطالب قبل گفته شد، تیلر کولتیواتور ماشینی است کوچک که موتور و گیربکس دارد و مناسب زمین های کوچک می باشد. این ماشین دارای محور چرخ است که تیغه های روتیواتور به آن بسته می شود و با حرکت دوار تیغه ها، خاک سطحی را نرم و آماده کشت می کند.

اما کولیتواتور پشت تراکتوری، ماشینی است که دارای یک شاسی فلزی به همراه میله یا ساقه های متعدد است که به هر کدام از این ساقه ها تیغه ای وصل شده است. مجموعه کولتیواتور به پشت تراکتور بسته می شود و با حرکت تراکتور، ساقه های آن از قسمت تیغه در خاک فرو رفته و اقدام به شکستن لایه های خاک در عمق مشخصی می کند.

کولتیواتور چیست؟

واژه کلتیواتور به معنای کشت وکار است. در واقع این کلمه به وسیله ای اطلاق می شود که از آن برای کشت و زراعت استفاده می‌شود. امروزه انواع کولتیواتور هم به صورت سوارشونده و هم ماشین های دوچرخ در بازار ماشین آلات کشاورزی عرضه می شود.

تاریخچه کولتیواتور

در گذشته عملیات خاک ورزی و آماده سازی بستر بذر، به وسیله دست و به صورت نامنظم انجام می‌شد. در آن زمان کشاورزان به وسیله ماشینی به نام "هو" پای گیاهان و بوته ها را خاک می ریختند، فاصله بین بوته ها را نرم می کردند و علف های هرز را که در میان بوته ها رشد کرده بود را از بین می بردند. مدتی بعد با گسترش کشت ردیفی، کولتیواتور به عنوان دستگاهی جدید وارد عرصه نوینی از عملیات خاک ورزی در زمین‌های کشاورزی شد. در آن زمان دندانه های کولتیواتور از چوب ساخته می شد و عملیات خاک ورزی به وسیله دست انجام می‌گرفت. در سال ۱۸۵۶ جورج استرلی موفق به اختراع کلتیواتور دو اسبی با امکان نشستن یک سرنشین در آمریکا شد. چند سال بعد در سال ۱۹0۰ میلادی کولتیواتور دو ردیفه اسبی نیز به وجود آمد. در سال ۱۹۱۸ یک شرکت آمریکایی کولتیواتوری را طراحی و تولید کرد که امکان نصب آن در قسمت جلوی تراکتور وجود داشت. از همان زمان تولید کولتیواتورهای سوار شونده که توسط تراکتور روی زمین کشیده می شد رو به افزونی نهاد. پیشرفت این دستگاه نه تنها در آمریکا بلکه در کشورهای فرانسه آلمان و انگلستان نیز ادامه داشت و روز به روز مدرن تر شد. سرانجام در سال ۱۹۳۲ کولتیواتور هیدرولیک طراحی و وارد بازار ماشین آلات کشاورزی گردید و کشاورزی را وارد عرصه جدیدی از تکنولوژی کرد.

کاربرد کولتیواتور در خاک ورزی ثانویه

کولتیواتور در خاک ورزی ثانویه و زمین هایی که از قبل در فرایند خاک ورزی اولیه نرم شده‌اند کاربرد دارد. به وسیله این دستگاه می‌توان بستر مناسبی برای کاشت بذر فراهم کرد. علف های هرز را از بین برد و زمین را به منظور جذب بیشتر آب ناهموار کرد. از دیگر مزایای کولتیواتور می توان به استفاده از آن جهت جلوگیری از فرسایش بادی و آبی خاک اشاره کرد.

کولتیواتور کششی و سوار شونده

کولتیواتور هایی که به وسیله تراکتور کار می‌کند به دو دسته کششی و سوار شونده تقسیم می‌شود. ابعاد کلی کولتیواتور کششی بزرگتر از سوار شونده است و گاهی تا ۱۸ متر نیز می رسد. کولتیواتور سوار شونده ابعاد کمتری (تا حداکثر هفت الی هشت متر) نسبت به مدل های کششی دارد. این ابزار فاقد چرخ است و تراکتور وزن آن را تحمل می‌کند.

اجزای اصلی کولتیواتور تراکتوری

ساختار کولتیواتورهای کششی و سوارشونده بر خلاف کارایی فراوانشان بسیار ساده است. اصلی ترین اجزای این ابزار شامل قاب اصلی و مجموعه تیرکها و دندانه یا تیغه ها می باشد. کولتیواتورهای تراکتوری برای عاردملیات سنگین خاک ورزی و مزارع بزرگ کاربرد دارد.

کاربردها

· جهت هوادهی خاک در مرحله خاک‌ورزی
· جهت آماده‌سازی بستر بذر در مرحله خاک‌ورزی
· جهت از بین بردن علف‌های هرز در مرحله داشت

انواع کولتیواتور

انواع کولتیواتور ساقه ای قاب‌دار:این نوع از کولتیواتور در واقع بسیار شبیه به زیرشکن است اما عمق کاری آن کمتر بوده و اصولاً در سطح خاک کار می‌کند، به تراکتور متصل می‌شود و به دنبال آن کشیده می‌شود یا هل داده می‌شود. انواع ساده و ابتدایی آن توسط انسان یا حیوان کشیده یا هل داده می‌شوند.

کولتیواتور فنردار

روتاری تیلر:این نوع از کولتیواتور که به خاک همزن هم معروف است در واقع دارای دیسک‌ها یا تیغه‌های دوار است، نیروی چرخشی این وسیله یا از محور توان دهی تراکتور تأمین می‌شود یا به صورت خودرو بوده و دارای موتور می‌باشد.

اثر روشهاي مختلف استفاده از كولتيواتور و علفكش بر كنترل علفهاي هرز

استفاده از کولتيواتور و علفکش از روشهاي معمول علفهاي هرز ذرت است. تعداد خاک ورزي و الگوي پاشش علفکشها از عواملي هستند که در کارآيي اين روشها موثرند. کولتيواتور به تنهايي کنترل خوبي را ارائه نمي دهد و علفکشها علاوه بر خطرات محيطي، باعث افزايش علفهاي هرز مقاوم مي شوند. بدين منظور هشت تلفيق مختلف از تعداد خاک ورزي (صفر، يک و دو بار) و الگوي پاشش علفکشها (بدون علفکش، کاربرد نواري و يکنواخت) با شاهد عاري از علف هرز در آزمايشي در تابستان 1376 در مزرعه تحقيقاتي مجتمع عالي آموزشي و پژوهشي کشاورزي رامين وابسته به دانشگاه شهيد چمران اهواز در يک طرح بلوکهاي کامل تصادفي با چهار تکرار مقايسه شدند. علفهاي هرز اصلي شامل سوروف، اويارسلام و پيچک صحرايي بودند. علفکشهاي مورد استفاده آترازين، الاکلروتو، فوردي بودند. بيشترين کنترل علف هرز را تيمارهاي داراي سمپاشي کامل و تيمار سمپاشي نواري با دو بار خاک ورزي ارائه دادند. تيمارهاي تلفيقي عملکرد بهتري نسبت به تيمارهاي غير تلفيقي داشتند. خاک ورزي دوم بر عملکرد موثر نبود و در حالت يک بار و دو بار خاک ورزي بين کاربرد نواري و يکنواخت علفکشها تفاوتي نبود. در بين اجزا عملکرد تعداد دانه در رديف تفاوت معني داري در بين تيمارهاي مختلف نشان داد. تيمار کاربرد نواري علفکش به همراه دو بار خاک ورزي از نظر عملکرد، کنترل علف هرز و کاهش مصرف علفکشها مي تواند مد نظر قرار گيرد.

ساختار تیرک های کلتیواتور

رایج ترین نمونه های کولتیواتور تراکتوری معمولاً دارای سه ردیف تیرک هستند. این تعداد می تواند فاصله ۱۵ سانتیمتر کار را پوشش دهد. برخی تیرک های کولتیواتور سخت است و برای کار در عمق بیشتر و خاک های سفت تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. از کولتیواتور هایی که تیرک های منعطف و فنری دارند نیز برای نرم کردن خاک استفاده می‌شود.

تیغه‌ کلتیواتور

تیغه‌های کولتیواتور اشکال مختلفی دارد. هر مدل تیغه برای کاربرد خاصی در عملیات خاک ورزی طراحی شده است. تیغه های پنجه غازی و تیغه‌های بیلچه ای دوسر از جمله رایج‌ترین تیغه‌های کولتیواتور در میان کشاورزان و باغداران می باشد.

کولتیواتور های موتوری یا باغی

کولتیواتورهای موتوری با قدرت های مختلفی توسط سازنده های ماشین آلات کشاورزی تولید شده است. موتوری که روی این دستگا هها به کار برده میشود از نوع دوزمانه و یا چهارزمانه می باشد.توان این دستگاه معمولا بین 5 الی 12 اسب بخار است. سوخت کولتیواتورهای موتوری نیز بر اساس قدرت آن دیزل یا بنزین است. کولتیواتورها خاک را به صورت یک دست شخم می زند و در عین حال از به هم ریختن تسطیح زمین نیز جلوگیری می کند. گیربکس اکثر کولتیواتورها دارای شافت P.T.O جهت بکارگیری ادوات مختلف کشاورزی مانند پمپ آب، سمپاش، گاو آهن، ژنراتور و... می باشد. ساختار چرخ ها و وزن این دستگاه به گونه ای است که در انواع زمین های دیم و آبی، هموار یا ناهموار به راحتی حرکت می کند. این دستگاه در زمین هایی که رفت و آمد تراکتور به سختی در آن ممکن است کاربرد فوق العاده ای دارد.