انتخاب ماشين شخم و آماده سازی و تنظیمات دستگاه های خاکورزی

برای شخم زدن یک قطعه زمین بر حسب اندازه، ابعاد، جنس، شیب، شرایط رطوبتی، زمین و هم چنین نوع گیاه و روش های کاشت، نوع ماشین شخم تفاوت می کند؛ مثلا در زمین های کوچک و ناهموار هنوز هم بیل بهترین وسیله شخم است. ...

برای شخم زدن یک قطعه زمین بر حسب اندازه، ابعاد، جنس، شیب، شرایط رطوبتی، زمین و هم چنین نوع گیاه و روش های کاشت، نوع ماشین شخم تفاوت می کند؛ مثلا در زمین های کوچک و ناهموار هنوز هم بیل بهترین وسیله شخم است. در اراضی سنگلاخی و دیم زارها، گاوآهن های قلمی(چیزل) سودمند هستند. در اراضی وسیع گاوآهن های برگردان دار قابل استفاده هستند. در برخی از شرایط اصولاً نیازی به اجرای شخم نبوده و با ماشین های دیگر مثلاً دیسک می توان به هدف رسید. به طوركلي با توجه به كشاورزي رايج در ايران مي توان از دستورالعمل زير براي انتخاب گاوآهن مناسب استفاده كرد:

1. در اراضی شالیزار، گاوآهن برگردان دار با صفحه شياردار و تیلر با چرخ پره ای را پیشنهاد دهید.

گاوآهن

2. در باغات گاوآهن برگردان دار یک یا دو خیشه و یا رتیواتور را پیشنهاد کنید. برای تعیین تعداد خیش گاوآهن یا عرض کار رتیواتور، به قدرت تراکتور باغی توجه کنید.

3. برای شخم پاییزه دیم، گاوآهن قلمی(چیزل) را پیشنهاد دهید.

3-1 . در زمان آیش، گاوآهن قلمي با تيغه پنجه غازی را پیشنهاد دهید.

3-2 . در صورت وجود سنگ های بزرگ روی زمین، گاوآهن قلمي با ساق فنری را پیشنهاد دهید.

4. در اراضی آبی به درجه توسعهی افتگی کشاورزی، نوع کشت و شرایط سطح زمین توجه کنید.

4-1 . برای کشاورزی پیشرو با خاک های مناسب ماشین های خاکورز مرکب(دیسک های آفست و ...) را پیشنهاد دهید.

خاکورز های مرکب

4-2. برای زمین های دارای لایه سخت، تراکتورهای پرقدرت با زیرشکن را انتخاب کنید. اگر قدرت کششی بالا می باشد، زیرشکن چند واحدی و در غیر این صورت تک واحدي را انتخاب کنید.

4-3 . در سایر اراضی گسترده آبی، گاوآهن های برگردان دار را پیشنهاد کنید. در اراضی زیر 100 هکتار با بافت سبک تا متوسط تراکتورهای با قدرت زیر 100 اسب بخار و گاوآهن 3 خیشه سوار با صفحه برگردان معمولي پیشنهاد دهید. درصورتیکه خاک سنگین بود، قدرت تراکتور بیشتر و صفحه برگردان پیچیده را انتخاب کنید.

انواع صفحه برگردان گاوآهن

4-4 . برای اراضی بزرگ اما دارای چمن یا بقایای زیاد، گاوآهن بشقابی را توصیه کنید.

4-5 . برای زمین های سبک یا زمین هایی که کشت قبلی گیاهان غده ای(چغندرقند، سیب زمینی) بوده است. برای افزایش راندمان، به جای گاوآهن، استفاده از دیسکهای سنگین يا پنجه های ساق بلند را پیشنهاد کنید.

5. استفاده از رتیواتور را صرفاً زمانی پیشنهاد دهید که:
5-1. در 2 الی 3 ساله اخیر این ماشین در این زمین استفاده نشده باشد.
5-2 . نوع بذر مورد کاشت، بسیار ریز باشد، مانند بذر یونجه.
5-3 . ماده آلی خاک نسبتاً بالا باشد.
5-4 . فاصله نرم کردن و کاشت بسیار نزد کی بهم باشد.
5-5 . هدف، خردکردن و اختلاط بقایایی درشت در مزرعه باشد.

بازديد، رفع عیب، مونتاژ و تنظیم اجزای گاوآهن هاي برگردان دار، بشقابي، قلمي و زيرشكن ابزار و وسایل و امکانات مورد نیاز:

آچارهای مکانیک عمومی،
اسپری مخصوص باز کردن پیچ های زنگ زده،
پارچه تنظیف،
تشت یا ظرف مناسب،
میزکار یا زیرانداز

مراحل انجام فعاليت

1. ضمن ایجاد نقاط اتکای مطمئن، کی عامل خاكورز(خيش) را از گاوآهن برگردان دار جدا کنید.

2. به اجزای خیش توجه کرده، نام، ویژگی ها، معایب احتمالی، سرویس و تنظیمات ضروری آن را در دفتر عملیات خود ثبت کنید.

3. قطعات را به ترتیب بازکنید.

4. ضمن باز کردن هر قطعه، ساختمان، عملکرد و سلامت آن را مرور نمایید.

5. پس از بازکردن تمام قطعات، ساقه یا دیرک نگهدارنده خیش را از جنبه ساختمان و سلامت بررسی کنید.

6. قطعات را به خوبی تمیز و در صورت لزوم زنگ زدایی، رنگ آمیزی یا روغن مالی کنید.

قطعات گاوآهن

7. قطعات معیوب را تعمیر یا تعویض کنید. توجه كنيد كه تعميرات جزئي را شما مي توانيد انجام دهيد و براي تعميرات اساسي بايد قطعه معيوب را به تعميركار بسپاريد.

پین بریده شده درگاوآهن

8. اقدام به بستن قطعات روی ساقه و بستن ساقه روی شاسی نما یید.

9. قطعات را در ضمن بستن و در پایان کامل شدن به درستی تنظيم كنيد.

10 . پس از پایان جدا سازی، رفع عیب، مونتاژ و تنظیم یک خیش گاوآهن، سایر خیش ها را هم به همین ترتیب بررسی و آماده به کار نما یید.

11 . گاوآهن را پس از اتصال خیش، به محل نگهداری آن برگردانید.

12 . پس از پایان کی گاوآهن، گاوآهن های دیگر را مورد تشریح، رفع عیب، مونتاژ و تنظیم قرار دهید.

• داشتن لباس كار مناسب در تمام مراحل كار با ماشين های کشاورزی ضروري است.
• قطعات بایستی به ترتیب و نظم تعیین شده بسته و به خوبی محکم شوند. هرگونه ساده انگاری و غفلت باعث بروز اشکال و اختلال در فرایند عملیات خواهد کرد.

آماده به كار نمودن گاوآهن دوار ابزار و وسایل و امکانات مورد نیاز:

جعبه آچار مکانیک عمومی،
تراکتور،
روغن موتور و روغندان،
دستمال تنظیف،
انواع زمین های استاندارد،
روغن جعبه دنده،
قیف.

مراحل انجام فعاليت:

1. وضعیت سلامت درپوش ماشین را بررسی کنید.

2. درپوش را از روی ماشین باز کنید، تا مشاهده و بررسی سایر اجزای ماشین به راحتی صورت گیرد. هرگونه عیب با نقص درپوش را برطرف کرده یا به تعمیرگاه انتقال دهید.

3. تک تک تیغه های روی محور بررسی کرده و هرگونه معایب(کج شدگی، لقی، شکستگی) را برطرف کرده یا تعویض کنید.

4. تمام پیچها را پس از روغن کاری آچارکشی کنید.

نقاط اتصال تیغه ها به فلانج در دستگاه خاکورز

5. روغن جعبه دنده را بازديد و در صورت لزوم تعويض کنید.

6. محور را با دست حرکت دهید. دقت کنید به صدای حرکت، در صورت سلامت یاتاقان ها باید هیچگونه صدای زبر یا خشنی به گوش نرسد. در صورت نیاز ماشین را به تعمیرگاه ارسال یا ادامه کار دهید.

7. یاتاقان های محور دوار را گریس کاری کنید.

محور انتقال نيرو و نقاط اتصال

8. سالم بودن ساختمان و عملکرد کفشک های تثبیت عمق را بررسی کرده و در صورت نیاز رفع عیب و روغن کاری نمایید.

9. بازوها و نقاط اتصال را بررسی کرده در صورت لزوم رفع عیب، آچارکشی یا به تعمیرگاه ارسال نمایید.

كفش تنظيم عم ق

10 . تمام بخش های ماشین را به خوبی گردزدایی و تمیز کنید.

11 . سلامتی اجزای گاردان (هزارخار، قفل هزارخار، چهارشاخ، کشویی، روکش محافظ،کلاچ ایمنی) را بررسی کنید.

12 . ماشین را با رعایت تمامی نکات ایمنی و فنی به تراکتور متصل کنید. آن را به وسیله سیستم هیدرولیک بالا آورده و در زیر کفشکها تکیه گاه قرار دهید.

13 . ماشین را پایین آورده و روی تکیه گاه قرار دهید. سپس تراکتور را خاموش کرده، ترمز دستی را بکشید و پس از قرار دادن دنده در وضعیت سنگین از آن پیاده شوید.

14 . گاردان را نصب کنید. درستی عملکرد کشویی و قفل و چهارشاخ را در عمل مجدداً بررسی کنید.

15 . ابتدا با چرخاندن گاردان با دست، درستی عملکرد سیستم را بررسی کنید. سپس در حالیکه همه افراد حداقل به فاصله 5 متری ماشین و دو طرف آن (نه در قسمت عقبی) قرار دارند، سوار تراکتور شده، دنده را خلاص کنید و بدون خواباندن ترمز دستی، تراکتور را روشن کنید.

16 . سیستم انتقال نیرو را در حالت موتور گرد فعال کرده و عملکرد ماشین را بررسی کنید. در صورت مشاهده ناهنجاری آن را بررسی نمایید.

17 . محور تواندهی را از چرخش باز دارید. با بلند کردن رتیواتور از زمین، تکیه گاه را از زیر دستگاه برداشته و آن را روی زمین قرار دهید. تراکتور را خاموش کنید. با قرار دادن دنده در حالت سنگین از تراکتور پیاده شوید. ابتدا گاردان و سپس رتیواتور را از تراکتور جدا کنید.

18 . درپوشی روی دستگاه قرار داده و کاملاً محکم کنید.

19 . ابزار و وسایل را تمیز نمایید.

در ادامه می توانید تصاویر دستگاه های اجرای شخم و خاکورزی مشاهده نمایید:

شرکت جاوید کشت لیزری، بازرگانی ماشین آلات کشاورزی مردانی