نیاز کلزا به مواد غذایی بیشتر از گندم است. اما بخش زیادی از مواد غذایی جذب شده از خاک از طریق بقایای کلزا به خاک بر می‌گردد. بیشترین نیاز و جذب ازت از خاک در مرحله شروع به ساقه‌رفتن در کلزا اتفاق می‌افتد و در مرحله اواخر غنچه‌دهی و اوایل گلدهی به اوج خود می‌رسد و سپس نیاز به نیتروژن کاهش می‌یابد که نشان دهنده زمان مناسب مصرف کود سرک ازت در ابتدای ساقه‌رفتن و اوج غنچه‌دهی و قبل از گلدهی است. کلزا بیشتر از هر گیاه دیگر گوگرد را از خاک جذب می‌کند. جذب گوگرد توسط کلزا در مقایسه با گندم ۲ تا ۳ برابر می‌باشد. کلزا بیشتر از گندم عنصر بر را از خاک جذب می‌نماید و در صورت کمبود این عنصر، عملکرد محصول کاهش می‌یابد. در کشت دیرهنگام، کارایی مصرف کود پایین بوده و کاهش می‌یابد. بهتر است زود بکاریم تا اینکه دیر بکاریم و بخواهیم با مصرف کود بیشتر تاخیر در رشد را جبران نماییم.
لیست مطالب این بخش:
- تغذیه گیاهی کلزا چگونه است؟
- عوارض کمبود مواد غذایی در گیاه کلزا چیست؟
- مرحله گلدهی و غلاف دهی کلزا چگونه است؟
- عوارض مهم در مراحل غنچه دهی و گلدهی کلزا چیست؟
- مرحله غلاف و پرشدن دانه کلزا چگونه است؟
- عوارض مهم در مرحله غلاف و پرشدن دانه کلزا چیست؟
- مرحله رسیدن دانه کلزا چگونه است؟
در ادامه مطالب فوق بررسی می شود.
نیاز کلزا به مواد غذایی بیشتر از گندم است. اما بخش زیادی از مواد غذایی جذب شده از خاک از طریق بقایای کلزا به خاک بر می‌گردد. بیشترین نیاز و جذب ازت از خاک در مرحله شروع به ساقه‌رفتن در کلزا اتفاق می‌افتد و در مرحله اواخر غنچه‌دهی و اوایل گلدهی به اوج خود می‌رسد و سپس نیاز به نیتروژن کاهش می‌یابد که نشان دهنده زمان مناسب مصرف کود سرک ازت در ابتدای ساقه‌رفتن و اوج غنچه‌دهی و قبل از گلدهی است. کلزا بیشتر از هر گیاه دیگر گوگرد را از خاک جذب می‌کند. جذب گوگرد توسط کلزا در مقایسه با گندم ۲ تا ۳ برابر می‌باشد. کلزا بیشتر از گندم عنصر بر را از خاک جذب می‌نماید و در صورت کمبود این عنصر، عملکرد محصول کاهش می‌یابد. در کشت دیرهنگام، کارایی مصرف کود پایین بوده و کاهش می‌یابد. بهتر است زود بکاریم تا اینکه دیر بکاریم و بخواهیم با مصرف کود بیشتر تاخیر در رشد را جبران نماییم.
نکته: برای تشخیص کمبود مواد غذایی و میزان نیاز مزرعه کلزا به هر یک از عناصر غذایی ضروری است قبل از هر گونه توصیه کودی، نتیجه آزمون خاک مورد توجه قرار گیرد.
عوارض کمبود مواد غذایی در گیاه کلزا چیست؟
| عارضه | علت | ملاحظات |
|---|---|---|
| کوتولگی بوته با برگهای کوچک | کمبود فسفر | رنگ و شکل برگ شبیه بوته های سالم و فاقد کمبود است. و با حالت ارغوانی شدن در حاشیه برگها |
| رنگ پریدگی گلبرگها و پیاله ای شدن برگ ارغوانی شدن پشت برگ ارغوانی یا سفید شدن رگبرگها افزایش ضخامت برگ برگها در در طول برگ به طرف داخل لوله شده رگبرگ اصلی به سمت بالا خم می شود. | کمبود گوگرد | |
| تعداد دانه کم در غلاف | دانه گرده ناقص و تلقیح ضعیف گلها به علت کمبود پر |
مصرف کود مایع در مرحله غنچه ضروری است
|
| رنگ پریدگی برگها و ارغوانی شدن برگهای مسن حالت عمودی در برگها |
کمبود ازت
|
قرمز شدن برگها ناشی از کمبود ازت با سرما تشدید می شود |
| لکه های خشک شده به رنگ سفید تا صورتی کم رنگ در حاشیه برگ برآمده شدن پهنک برگ در فواصل بین رگبرگ ها افزایش ضخامت برگ خم شدن رگبرگ مبانی به سمت عقب |
کمبود پتاسیم |
مرحله گلدهی و غلاف دهی کلزا چگونه است؟
در این مرحله، گلها از پایین بوته باز می‌شوند و به سمت بالا ادامه پیدا می‌کنند، و غلافها به تدریج ظاهر می‌شوند. معمولاً دوره گلدهی در کلزا تا ۲۸ روز ادامه دارد. گلهایی که از روز بیستم به بعد ظاهر می‌شوند، احتمال کمتری برای تبدیل شدن به غلاف دارند. مهمترین اقدامات در این مرحله به شرح زیر است:
الف) آبیاری: پنجمین آبیاری مزرعه کلزا در این مرحله انجام می‌گیرد. این آبیاری باعث طولانی‌تر شدن دوره گلدهی، گرده‌افشانی بیشتر و افزایش تعداد غلاف می‌شود. با افزایش تعداد غلاف، عملکرد نیز افزایش می‌یابد. این مرحله حساس‌ترین مرحله رشد کلزا به تنش خشکی برای تولید دانه، مرحله غلاف دهی، می‌باشد.
ب) استفاده از مواد شیمیایی: در مرحله گلدهی، از استفاده هرگونه مواد شیمیایی مانند کود سرک، کود مایع و سموم شیمیایی به دلیل ایجاد تنش در گیاه و کاهش عملکرد خودداری شود. در صورت لزوم، با کارشناسان جهاد کشاورزی مشورت شود.
عوارض مهم در مراحل غنچه دهی و گلدهی کلزا چیست؟
| عارضه | علت | ملاحظات |
|---|---|---|
| خشک شدن ساقه و غنچه همراه با علائم گزیدگی | سوسک کرده خوار | استفاده از تله |
|
خشک شدن غنچه بدون علائم گزیدگی تغییر رنگ و رنگ پریدگی گلبرگها |
سرما زدگی کمبود گوگرد |
بارندگی زیاد و توجه به مصرف کود مایع قبل از گلدهی |
| ریزش گل | بارندگی زیاد در زمان باز شدن گلها | |
| توقف رشد گل آذین و به تاخیر افتادن شکفتن گلها | مسمومیت ناشی از علفکش های هورمونی | بادپردگی علفکش با آلودگی سمپاش به بقایای علفکش های هرمونی |
| سوختگی گلها و تغییر رنگ گل آذین | استفاده از حشره‌کش در مرحله گل دهی | به کار بردن حشره‌کش نامناسب در مرحله شکفتن گل ها موجب خسارت به مزرعه و کاهش عملکرد می‌شود. |
مرحله غلاف و پرشدن دانه کلزا چگونه است؟
در این مرحله، دوره گلدهی به پایان رسیده و گلبرگها ریخته می‌شوند، در حالی که دانه‌های درون غلاف در حال پر شدن و افزایش حجم هستند. در این زمان، برگهای کلزا شروع به ریزش کرده و نقش اصلی در جذب نور خورشید و انجام فتوسنتز را بر عهده غلاف‌های سبز رنگ دارند. بنابراین، حفظ و توسعه غلافها از اهمیت خاصی برخوردار است. اقدامات ضروری در این مرحله به شرح زیر است:
-
(الف) مبارزه با شته: دومین مرحله سمپاشی بر علیه شته بعد از پایان گلدهی و در شروع مرحله غلاف انجام می‌گیرد. این سمپاشی، علاوه بر تأثیر مثبت آن در افزایش عملکرد، می‌تواند بر کنترل جمعیت اولیه سنگ کلزا نیز موثر باشد.
-
(ب) آبیاری: ششمین مرحله آبیاری کلزا زمانی که دانه‌های داخل غلاف در حال پر شدن هستند بایستی به موقع انجام گیرد. این مرحله حساس‌ترین مرحله رشد کلزا به تنش خشکی به منظور تولید باردهی در مرحله پر شدن دانه می‌باشد.
عوارض مهم در مرحله غلاف و پرشدن دانه کلزا چیست؟
| عارضه | علت | ملاحظات |
|---|---|---|
| غلاف بر روی قسمتی از گل آذین خشک می‌شود | خسارت شته مومی | سمپاشی در انتهای مرحله گلدهی و غلاف انجام شود. |
| عدم وجود غلاف و زرد شدن غلاف در قسمتی از گل آذین | سرما، کمبود موقت مواد غذایی همچون ازت و گوگرد | بازندگی شدید با وجود هوای خنک در مرحله غنچه دهی و قبل از گلدهی |
| تغییر شکل غلاف | خسارت شته مومی | بدون ملاحظات |
| غلاف ها کاملاً پر نشده اند و خالی هستند | تغذیه نامناسب ازت و وجود گوگرد و کمبود بور | دوره خنک همراه با بارندگی در مرحله به ساقه رفتن |
| شکاف طولی ساقه | کمبود بور، مصرف بیش از حد کود ازته، تراکم زیاد روی ردیف | شکستن ساقه از سطح زمین، ریشه اصلی رشد نکرده است، بیماری فوما |
مرحله رسیدن دانه کلزا چگونه است؟
در این مرحله، دانه‌های داخل غلاف به اندازه کافی درشت شده و رنگ غلاف بر روی ساقه اصلی آغاز به زرد شدن می‌کند. در این زمان، آخرین آبیاری مزرعه کلزا، که هفتمین آبیاری است، انجام می‌شود. آبیاری در این مرحله منجر به افزایش وزن دانه و افزایش عملکرد می‌شود. در صورت عدم آبیاری، غلافها به صورت سبز خشک می‌شوند و وزن دانه کاهش می‌یابد.
