زراعت کلزا معمولاً در تناوب با غلات پاییزه و پس از گندم قرار می‌گیرد. پس از برداشت کاه و کلش زراعت قبلی، ضروری است زمین از آن برای پوسیدن بقایا خارج شود و با استفاده از دیسک سنگین شرایط مناسب برای پوسیدن بقایا در خاک فراهم شود. اضافه کردن ۵۰ کیلوگرم در هکتار کود اوره به خاک و انجام آبیاری، پوسیدن بقایا را تسریع می‌دهد و حجم زیاد کاه و کلش که پوسیده نشده در خاک مانده است، باعث افزایش تخلخل خاک می‌شود و از تماس بذر کلزا با ذرات خاک و آب‌گیری بذر جلوگیری می‌کند. با توجه به ریز بودن اندازه بذر کلزا، تهیه بستر بذر مناسب از اقدامات اولیه برای حاصل‌خیزی بالا می‌باشد.
لیست مطالب این بخش:
آماده‌سازی زمین و کشت کلزا چگونه انجام شود؟
کاشت کلزا در چه زمانی انجام می شود؟
بذر و عمق کاشت کلزا چقدر می باشد؟
آبیاری کشت کلزا چگونه انجام می شود؟
عوارض مهم در مرحله جوانه زنی و سبز شدن کلزا چیست؟
در ادامه مطالب فوق بررسی می شود.
آماده‌سازی زمین و کشت کلزا چگونه انجام شود؟
زراعت کلزا معمولاً در تناوب با غلات پاییزه و پس از گندم قرار می‌گیرد. پس از برداشت کاه و کلش زراعت قبلی، ضروری است زمین از آن برای پوسیدن بقایا خارج شود و با استفاده از دیسک سنگین شرایط مناسب برای پوسیدن بقایا در خاک فراهم شود. اضافه کردن ۵۰ کیلوگرم در هکتار کود اوره به خاک و انجام آبیاری، پوسیدن بقایا را تسریع می‌دهد و حجم زیاد کاه و کلش که پوسیده نشده در خاک مانده است، باعث افزایش تخلخل خاک می‌شود و از تماس بذر کلزا با ذرات خاک و آب‌گیری بذر جلوگیری می‌کند. با توجه به ریز بودن اندازه بذر کلزا، تهیه بستر بذر مناسب از اقدامات اولیه برای حاصل‌خیزی بالا می‌باشد.
قبل از آماده‌سازی خاک، اگر پس از برداشت زراعت قبلی آبیاری برای پوسیدن بقایا انجام نشده باشد، حتماً این کار انجام شود. ۱۵ تا ۲۰ روز قبل از کشت، زمین مورد نظر آبیاری شود. آبیاری قبل از کاشت کلزا دارای دو مزیت عمده است؛ اولاً با تأمین رطوبت به هنگام شخم گاوآهن، به عمق خاک نفوذ می‌کند و از تشکیل کلوخه جلوگیری می‌کند و خاک به خوبی نرم می‌شود؛ و دوماً دانه‌های گندم ریخته شده از زراعت قبلی و بذور سایر علفهای هرز پس از آبیاری سبز می‌شوند و با شخم زدن کنترل می‌شوند، به‌طوری‌که معمولاً نیازی به سمپاشی مزرعه بر علیه علفهای هرز باریک‌برگ نیست.
با توجه به توسعه عمقی ریشه اصلی کلزا، شخم بایستی به صورت عمیق و یکنواخت با گاوآهن انجام شود. پس از انجام تسطیح زمین، کودهای فسفره و بناسه، ترجیحاً سولفات پتاس، به‌طور کامل و یکنواخت در سطح مزرعه پخش شده و با دیسک مخلوط گردند.
انجام آبیاری قبل از آماده سازی زمین و رویش بذور علفهای هرز و گندم خودرو حاصل از ریزش کمباین
کاشت کلزا در چه زمانی انجام می شود؟
تاریخ کاشت، امری اساسی و حیاتی برای عملکرد و تولید دانه کلزا به حساب می‌آید. در واقع، تأثیر گذارترین عامل بر رشد بوته و تولید دانه کلزا، تاریخ کاشت است. تأخیر در کاشت، به سختی قابل جبران است، زیرا بوته کلزا باید قبل از شروع سرمای زمستان حداقل ۶ تا ۸ برگ داشته باشد. بنابراین، تاریخ کشت توصیه شده برای کلزا در مناطق معتدل و سرد استان از ۱۵ شهریور تا ۵ مهرماه و در مناطق گرمسیر استان نیمه گذشت زمان به تدریج دما کاهش می‌یابد. در صورت تاخیر در کاشت، سرعت رشد گیاهچه کلزا به شدت کاهش می‌یابد و گیاه قادر به رشد به اندازه کافی نخواهد بود.
بذر و عمق کاشت کلزا چقدر می باشد؟
کاشت کلزا با بذرکارهای غلات آبی امکان‌پذیر است. با توجه به ریزی بذر کلزا، بایستی بذرکار به گونه‌ای تنظیم شود که بذور کلزا به طور سطحی و در عمق ۱ تا ۲ سانتیمتری خاک قرار گیرند. کاشت عمیق علاوه بر کاهش سطح سبز در مزرعه، موجب رشد رویشی ضعیف در کلزا می‌گردد. میزان بذر مصرفی و عمق کاشت از طریق تنظیم دقیق بذرکار فراهم می‌شود. میزان بذر مصرفی برای ارقام هیبرید پاییزه ۴ کیلوگرم و هیبرید بهاره ۵ کیلوگرم در هکتار، و برای سایر ارقام آزاد کرده افشان ۶ کیلوگرم در هکتار می‌باشد. از دلایل کاهش میزان بذر مصرفی در ارقام هیبرید می‌توان به درشتی بذر و وزن هزار دانه بیشتر نسبت به سایر ارقام، و همچنین یکنواختی سبز شدن و قدرت شاخه‌زایی بیشتر در ارقام هیبرید اشاره نمود. مصرف زیاد بذر موجب افزایش حساسیت به سرما در کلزا، کاهش شاخه‌زایی و افزایش ورس در سطح مزرعه می‌شود و عملکرد کاهش می‌یابد. تراکم مطلوب برای ارقام هیبرید ۴۰ تا ۵۰ بوته در متر مربع و برای سایر ارقام ۶۰ تا ۸۰ بوته در متر مربع می‌باشد.
تراکم زیاد و طویل شدن ساقه در پاییز و افزایش حساسیت به سرما
تراکم مطلوب
آبیاری کشت کلزا چگونه انجام می شود؟
بلافاصله پس از بذرکاری، انجام اولین آبیاری ضروری است. به منظور نرم‌شدن سله و تسهیل در خروج گیاهچه کلزا از خاک، پس از ۴ تا ۵ روز از آبیاری اول، اقدام به انجام آبیاری دوم می‌شود. حوصله کافی و اجرای آرامانه آبیاری اول و دوم کلزا امری حیاتی است. این اقدامات باعث جلوگیری از آبیاری غرقابی، جلوگیری از شستشوی بذور و جلوگیری از مدفون شدن بذر در زیر گل و لای و رسوبات می‌شود.
در صورت عدم انجام دومین آبیاری سله سطح خاک مانع از خروج گیاهچه می گردد
عوارض مهم در مرحله جوانه زنی و سبز شدن کلزا چیست؟
| عارضه | علت | ملاحظات |
|---|---|---|
| عدم سبز بر روی یک ردیف | بسته بودن بعضی از لوله‌های سقوط بذرکار در زمان کاشت | در زمان کشت وضعیت کارنده‌ها و ریزش بذر مرتباً بررسی شود. |
| عدم سبز به صورت لکه‌ای | از بین رفتن بوته‌ها به وسیله پرندگان و آفات همچون لارو سوسک قهوه‌ای و کک و... | تماس نامناسب بذر با خاک به دلیل کلوخه‌ای بودن بستر کشت و وجود کاه و کلش زیاد، ناهمواری سطح خاک در آبیاری غرقابی، وزش باد شدید در زمان آبیاری بارانی، سله بستن سطح خاک، خشکی خاک زیر خاک و کلوچه‌ها بررسی شود. |
| عدم سبز در کل مزرعه | تهیه بستر ضعیف - تماس نامناسب بذر با خاک، بقایای بعضی از علفکش‌ها که قبلاً استفاده شده‌اند، بذرکاری عمیق، قدرت رویش ضعیف بذر | وضعیت خاکدانه‌ها بررسی شود، توجه به ماندگاری علفکش در خاک، کنترل مداوم عمق کاشت، در زمان بذرکاری. |
