نگهداری بقایای گیاهی در سطح، یک ویژگی ممیز از روش‌های خاکورزی حفاظتی است که این روش را از روش‌های مرسوم متمایز می‌کند. تمامی سیستم‌های خاکورزی حفاظتی حداقل ۳۰ درصد از سطح مزرعه را با پوشش بقایای گیاهی حفظ می‌کنند.
لیست مطالب این بخش:
روش کم خاکورزی با کاشت غیرمستقیم در خاکورزی حفاظتی چگونه است؟
انواع ادوات های خاکورزی حفاظتی که برای تهیه و آماده سازی زمین برای کشت استفاده می شود کدام اند؟
روش بی خاکورزی با کاشت مستقیم برای خاکورزی حفاظتی چیست؟
در ادامه مطالب فوق بررسی خواهند شد.
خاکورزی حفاظتی به دو روش، کم خاکورزی (کاشت غیرمستقیم) و بی خاکورزی (کاشت مستقیم) انجام می‌شود.
روش کم خاکورزی با کاشت غیرمستقیم در خاکورزی حفاظتی چگونه است؟
این روش به کلیه روش‌های خاکورزی اشاره دارد که تعداد عملیات کمتری نسبت به روش مرسوم یا انرژی مکانیکی کمتری مصرف می‌کنند. این عملیات به کم‌خاکورزی یا با حداقل خاکورزی معروف هستند. ادوات استفاده شده در این روش به دو گروه تقسیم می‌شوند: گروه اول ادوات مورد استفاده برای تهیه زمین و گروه دوم ادواتی که برای کاشت بذر نیاز به دستگاه کارنده دارند.
انواع ادوات های خاکورزی حفاظتی که برای تهیه و آماده سازی زمین برای کشت استفاده می شود کدام اند؟
گروه اول شامل انواع دیسک‌های بشقابی، گاوآهن‌های قلمی، و خاکورزهای مرکب است. انواع دیسک‌های بشقابی گاوآهن، گاوآهن‌های قلمی، و خاکورزهای مرکب از جمله ادوات رایج در این روش‌ها هستند.
دیسک‌های بشقابی، یکی از معمولی‌ترین و دسترس‌پذیرترین ادوات برای تهیه زمین هستند. انواع سبک و سنگین این دیسک‌ها وجود دارد. برای استفاده در روش‌های کم خاکورزی، توصیه می‌شود از دیسک‌های سبک استفاده شود و در صورت استفاده از دیسک‌های سنگین، آنها را برای کار در عمق کم تنظیم کنید. برای جلوگیری از ایجاد کلوخهای بزرگ در زمین، شرایط گاورو شدن زمین را بررسی کنید.
گاوآهن‌های قلمی در خاک‌های خشک و با رطوبت حداقل از نوع مجهز به ساقه‌های غیرفنری برای شکستن لایه سخت خاک بدون برگردان آن استفاده می‌شود. استفاده از این گاوآهن‌ها به شرایط گاورو شدن زمین بستگی دارد و در صورتی که خاک مرطوب باشد، باعث بالا آمدن کلوخهای بزرگ می‌شود که نیاز به عملیات مکرر دارد و توصیه نمی‌شود.
برای تهیه بستر بذر، توصیه می‌شود از گاوآهن قلمی مجهز به تیغه‌های پنجه غازی پهن در عمق ۸ تا ۱۰ سانتی‌متری خاک استفاده شود.
این ادوات ترکیبی از دو یا چند عامل خاکورز مختلف هستند که با هم به عنوان یک واحد یکپارچه عمل کرده و به عنوان یک مرحله انجام می‌شوند. این ادوات عمل کننده شامل گاوآهن‌های قلمی فنری و غیرفنری با تیغه‌های چیزل قلمی یا پنجه غازی، دیسک‌های بشقایی ساده و لبه کنگره‌ای، و غلطک‌ها هستند. با وجود کیفیت بالاتر سطح باقی‌مانده پس از تردد خاکورزهای مرکب نسبت به خاکورزهای ساده، اما به دلیل سنگینی بیشتر دستگاه‌ها و طول بیشتر آنها، نیاز به تراکتور بزرگتر با توان بیشتری برای کشیدن آنها دارند.
انواع ادوات کم خاکورزی که برای خاکورزی حفاظتی و کاشت بذر استفاده می شود کدام اند؟
گروه دوم ادوات کم خاکورزی شامل ابزارهایی است که علاوه بر انجام خاکورزی سطحی توسط بخش جلویی دستگاه، یک دستگاه کارنده پشت سر واحدهای خاکورزی جلویی دارند. این به این معناست که با یک بار عبور دستگاه روی سطح خاک، همزمان عملیات تهیه زمین و کاشت بذر انجام می‌شود. این دستگاه‌ها که به کمبینات یا دستگاه‌های چندکاره هم مشهورند، از ادوات مختلف از قبیل چیزل پکرها، خاکورزهای ۵ شاخه، ۷ شاخه و ...، کولتیواتور و پنجه‌های غازی برای تهیه زمین پس از برداشت محصول استفاده می‌نمایند. همچنین، پوششی از بقایای محصول قبلی در سطح مزرعه باقی می‌ماند.
روش بی خاکورزی با کاشت مستقیم برای خاکورزی حفاظتی چیست؟
در روش بی خاکورزی با کاشت مستقیم، هیچ گونه عملیات خاصی برای تهیه زمین انجام نمی‌شود و دستگاه‌های کارنده مورد استفاده به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند بذر را مستقیماً در عمق مورد نظر خاک قرار دهند. این دستگاه‌ها علاوه بر کاشت مستقیم، معمولاً پخش کود شیمیایی را هم همزمان انجام می‌دهند. دستگاه‌های روش بی خاکورزی از وزن نسبتاً بالایی برخوردار بوده و نیاز به تراکتورهای سنگین با توان بیش از ۱۲۰ اسب بخار برای کشیدن دارند.
دقت بالای دستگاه در اندازه‌گیری و کاشت بذر، توانایی کاشت بذر و کود در شرایط رطوبتی بسیار بالای خاک و وجود بقایای زیاد سطحی از مزایای این دستگاه‌ها می‌باشد. در این روش، بدون عملیات تهیه زمین و به صورت مستقیم با استفاده از ابزارهای بی خاکورزی، کشت در بقایای محصول قبلی انجام می‌شود تا حداقل بهم‌خوردگی در خاک ایجاد شود. خاکورزی خاک از زمان برداشت محصول قبلی تا زمان کاشت گیاه بعدی به جز اضافه کردن عناصر غذایی دست‌نخورده باقی می‌ماند. کنترل علف‌های هرز در ابتدای کشت با استفاده از علف‌کش‌ها انجام می‌شود ولی پس از آن ممکن است از عملیات خاکورزی نیز برای این منظور استفاده شود.
