با توجه به شرایط کم‌باران در کشورمان و اهمیت حفظ رطوبت خاک، خاکورزی حفاظتی به ویژه در دوره‌های خشکسالی، اهمیت فراوانی دارد. انتخاب روش‌های خاکورزی که بیشترین مقدار بقایای گیاهی را در سطح خاک حفظ می‌کنند، ضروری است تا رطوبت خاک حفظ شده و محیط زیست کشور ما در برابر اثرات نامناسب شرایط اقلیمی محافظت گردد.
لیست مطالب:
- خاکورزی حفاظتی چیست؟
- اهمیت خاکورزی حفاظتی چیست؟
- تکنیک ها و اهداف کشاورزی حفاظتی چیست؟
- اهداف کشاورزی حفاظتی چیست؟
- ضرورت‌های عملی در بکارگیری و اجرای خاکورزی حفاظتی چیست؟
در ادامه مطالب فوق بیان می گردد.
خاکورزی حفاظتی روشی است که با حفظ بقایای گیاهی پس از برداشت محصول، به حفاظت خاک در مقابل فرسایش کمک می‌کند. در این روش، با کاهش نرده ماشین‌آلات و ادوات، و حذف عملیات خاکورزی فشرده مانند برگرداندن لایه سطحی خاک، به حفظ ساختار طبیعی خاک اهمیت زیادی داده می‌شود.
با توجه به شرایط کم‌باران در کشورمان و اهمیت حفظ رطوبت خاک، خاکورزی حفاظتی به ویژه در دوره‌های خشکسالی، اهمیت فراوانی دارد. انتخاب روش‌های خاکورزی که بیشترین مقدار بقایای گیاهی را در سطح خاک حفظ می‌کنند، ضروری است تا رطوبت خاک حفظ شده و محیط زیست کشور ما در برابر اثرات نامناسب شرایط اقلیمی محافظت گردد.
انواع روش های کشت خاک
کاهش مواد آلی در خاک‌های زراعی، افزایش مصرف بی‌رویه سموم و کودهای شیمیایی، آلودگی هوا در فصول برداشت محصول و سوختن کاه و کلش مزارع، همگی موضوعاتی هستند که نیاز به راهکارهای نوین در کشاورزی را احساس می‌کنند. در حال حاضر، خاکورزی حفاظتی به عنوان یکی از راهکارهای پیشرفته کشاورزی در جهان مطرح شده است.
خاکورزی حفاظتی یک سیستم جدید نیست، بلکه یک سیستم جامع است. در این رویکرد، حداقل ۳۰ درصد سطح خاک پس از خاکورزی و بذرکاری محصول، توسط بقایای محصول قبلی پوشانده می‌شود. هدف اصلی خاکورزی حفاظتی افزایش بهره‌وری و مهار و یا حتی معکوس کردن فرآیند فرسایشی خاک در سطح جهان است، با هدف ارتقاء پایداری منابع طبیعی از جمله زمین، آب، و هوا، افزایش کمی و کیفی محصولات، کاهش هزینه‌های تولید و بهبود وضعیت معیشتی کشاورزان و خانواده‌هایشان.
تکنیک ها و اهداف کشاورزی حفاظتی چیست؟
کشاورزی حفاظتی شامل تکنیک‌هایی چون نگهداری بقایای گیاهی در سطح خاک، تناوب زراعی، استفاده از کودهای سبز، کاهش تردد وسایل و ماشین‌آلات کشاورزی، استفاده از بسترها با پشته‌های عریض، مدیریت تغذیه و حاصلخیزی، و استفاده از ادوات مناسب است. این رویکرد با هدف حفظ منابع اصلی و تضمین تولید پایدار، برآورده کردن اهداف کشاورزی حفاظتی است.
-
حفظ منابع پایه و پایداری تولید: حفظ منابع اصلی و تضمین تولید پایدار، از جمله اهداف اصلی خاکورزی حفاظتی است.
-
کاهش اثرات زبان بار تراکم در خاک‌های فشرده: خاکورزی حفاظتی با کاهش تراکم خاک‌های فشرده و کنترل آثار زبان بار در خاک، به بهبود ساختار خاک و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.
-
صرفه‌جویی در وقت نیروی کار و سوخت: کاهش عملیات زراعی با خاکورزی حفاظتی منجر به صرفه‌جویی در وقت نیروی کار و سوخت می‌شود.
-
کاهش روان‌آب و جلوگیری از فرسایش آبی و بادی: استفاده از خاکورزی حفاظتی به عنوان یک روش کم‌آبیاری، از فرسایش آبی و بادی جلوگیری کرده و منابع آب را مدیریت بهتری ایجاد می‌کند.
-
افزایش قابلیت نگهداری و نفوذ آب در خاک: حفظ بقایای گیاهی در سطح خاک باعث افزایش قابلیت نگهداری و نفوذ آب در خاک می‌شود.
-
کاهش تبخیر غیرمفید: حفظ بقایای گیاهی به جای سوزاندن آنها، تبخیر غیرمفید را کاهش داده و رطوبت خاک را حفظ می‌کند.
-
حفظ مواد آلی در خاک و امکان افزایش آن: خاکورزی حفاظتی به حفظ مواد آلی در خاک کمک می‌کند و امکان افزایش این مواد را فراهم می‌سازد.
-
مدیریت حاصلخیزی خاک: مدیریت حاصلخیزی خاک با استفاده از خاکورزی حفاظتی به بهبود کیفیت ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک کمک می‌کند.
-
کنترل علف‌های هرز و تثبیت بقایای گیاهی در خاک: خاکورزی حفاظتی به کنترل علف‌های هرز و تثبیت بقایای گیاهی در خاک کمک کرده و محیط را بهینه می‌سازد.
ضرورت‌های عملی در بکارگیری و اجرای خاکورزی حفاظتی چیست؟
- رعایت تناوب گیاهی مناسب.
- توجه به شرایط خاک و محصول.
- مدیریت صحیح بقایای گیاهی.
- مدیریت صحیح آفات و بیماری‌های گیاهی.
- انتخاب ابزار مناسب و دیگر ادوات مورد نیاز برای اجرای خاکورزی حفاظتی.
- مدیریت صحیح مصرف کود و سمپاشی.
- انتخاب ارقام بذر مناسب با روش خاکورزی جدید.
- مدیریت صحیح آبیاری.
- عملیات کنترل علف‌های هرز.
- رعایت سایر موارد مرتبط با مدیریت صحیح محصولات کشاورزی.
