نماتد گال دانه گندم، یک بیماری گیاهی است که به نام "نماتد گالزای گندم" هم شناخته می‌شود. عامل این بیماری انگل اجباری است و گزارش‌ها نشان می‌دهد که در بسیاری از مناطق کشور، از جمله آزاد شهر، رامیان، گنبد، آق‌قلا، علی‌آباد، بندرترکمن، کلاله و کردکوی، این بیماری وجود دارد و درجات آلودگی متفاوت است.
لیست مطالب:
- نشانه های بیماری نماتد گال دانه گندم چیست؟
- میزبانهای بیماری نماتد گال دانه کدام گیاه ها می باشند؟
- کنترل و پیشگیری بیماری نماتد گال دانه گندم چگونه انجام می شود؟
در ادامه مطالب فوق بررسی خواهند شد.
نشانه های بیماری نماتد گال دانه گندم چیست؟
نشانه‌های این بیماری در مرحله ساقه‌دهی و پس از آن ظاهر می‌شوند. نتیجه این بیماری، کوتاه شدن فاصله بین گره‌های ساقه گندم است که باعث کوتاه‌تر شدن ساقه‌های آلوده نسبت به ساقه‌های سالم می‌شود و پیچیدگی در طول ساقه و برگها ایجاد می‌کند.
سنبله‌های بیماری به اندازه کمی بازتر هستند و گلومها کوچکترین طول ریشک آنها را دارند. دانه‌های سنبله بیمار اغلب به رنگ قهوه‌ای یا سیاه می‌آیند و در واقع این دانه‌ها گال‌هایی با اندازه کوچکتر از دانه‌های سالم گندم هستند. این گال‌ها، با مخلوط شدن با بذرهای سالم، منجر به انتقال نماتد می‌شوند.
در صورت غرق شدن و خرد شدن این گال‌ها در آب، لاروهای متحرک نماتد به مقدار زیادی از آن خارج می‌شوند.
میزبانهای بیماری نماتد گال دانه کدام گیاه ها می باشند؟
این نماتد، علاوه بر گندم، ممکن است چاودار، تریتیکاله، جو و یولاف را نیز حمله کند که بیشترین خسارت بیماری از مزارع گندم گزارش شده است.
کنترل و پیشگیری بیماری نماتد گال دانه گندم چگونه انجام می شود؟
- در صورتی که کشاورزان در بازدید از مزارع گندم با بوته‌های کوتوله، رنگ پریده و دارای پیچ خوردگی زیاد در برگها روبرو شدند، موظفند مراتب را همراه با نمونه به اطلاع کارشناسان مراکز خدمات جهاد کشاورزی برسانند تا نسبت به بازدید مزرعه و تشخیص بیماری اقدام شود.
- برداشت زودتر از موعد معمول، به منظور جلوگیری از ریزش گال نماتد در مزارع ضروری است.
- تدابیری اتخاذ شود که ابتدا قطعات زمین‌های گندم آلوده به نماتد برداشت شوند و پس از آن، کمباین‌ها پاک‌سازی شده و سپس برداشت در سایر مزارع ادامه یابد. همچنین مأمورین مراکز خدمات نیز بر برداشت گندم آلوده به نماتد نظارت کامل داشته باشند. گندم آلوده به نماتد نیز به مراکز خرید ویژه گندمهای آلوده تحویل داده شود.
- پس از برداشت، با مراقبت‌های لازم، باقی‌مانده گندم مزرعه آلوده سوزانده شود.
- بوجاری صحیح و اصولی بذرهای گندم قبل از کاشت یا استفاده از بذور بوجاری و ضدعفونی شده، عملی‌ترین روش پیشگیری و مبارز با نماتد است.
- خرید و فروش بذرهای آلوده به نماتد در انتشار بیماری موثر است. کشاورزان توصیه می‌شود از خرید بذر آلوده به نماتد خودداری کرده و در این مورد با مراکز خدمات مشورت نمایند و فروشندگان بذر گندم نیز برای بازدید محموله بذری و تأیید جهت عرضه به کشاورزان به مدیریت کشاورزی شهرستان مربوطه و مراکز خدمات دهستان مراجعه نمایند.
- دفع علف‌های هرز میزبان از جمله چاودار و یولاف که می‌توانند در انتقال نماتد از سال به سال نقش داشته باشند، از اهمیت زیادی برخوردار است.
- اجرای تناوب زراعی با گیاهان غیرمیزبان حداقل به مدت 2 سال، که توصیه می‌شود از کشت گندم در مزارع آلوده خودداری و به جای گندم، محصولاتی نظیر پنبه، کلزا، سویا، نخود، آفتابگردان، سیب‌زمینی، ماش و صیفی‌جات کشت نمایند.
- به کشاورزانی که قصد اجاره زمین جهت کشت گندم سال آتی را دارند، توصیه و تأکید می‌گردد، قبل از عقد قرارداد با مراکز خدمات جهاد کشاورزی دهستان مربوطه برای شناسایی زمین از نظر آلودگی به نماتد مشورت و اطلاع‌رسانی نمایند.
- براساس ماده 9 قانون حفظ نباتات، در صورت شناسایی مزارع گندم آلوده به نماتد و بدون رعایت تناوب، در سال زراعی آینده مجدداً مورد کشت قرار گیرد، به جهت حفظ سلامت مزارع منطقه نسبت به شخم و امحاء آن اقدام و خسارت ناشی از آن به عهده صاحب کشت مزرعه خواهد بود.
