کنگر علوفه‌ای چیست؟

با توجه به کمبود منابع خوراکی دام در جهان، اهمیت شناسایی و فرآوری منابع جدید خوراکی و استفاده از آنها در جیره‌های تغذیه دام و طیور در برنامه‌های اقتصادی کشورهای پیشرفته جهان و ایران به ویژه آشکار شده است. گیاه کنگر از گیاهان مناطق کوهستانی و نیمه استپی ایران است که در طبیعت به صورت طبیعی و فراوان تکثیر می‌شود. این گیاه در مناطق زاگرس و رویشگاه‌های گسترده در کشورهای آسیایی از جمله ایران یافت می‌شود. به همین دلیل، شناسایی و فرآوری منابع غذایی مناسب برای دام در اولویت قرار گرفته تا تولیدکنندگان بتوانند به دور از وابستگی و هزینه‌های زیاد، به خوراک مناسبی برای تغذیه دام‌ها دست یابند و نیازهای پروتئینی جامعه را از طریق تولید گوشت و شیر بیشتر تأمین نمایند.

لیست مطالب این بخش:

ضرورت استفاده از کنگر علوفه ای چیست؟
مشخصات گیاه‌شناسی کنگر چیست؟
نیازهای اکولوژیکی گیاه کنگر چیست؟
برداشت گیاه کنگر چگونه صورت می پذیرد؟

در ادامه مطالب فوق بررسی خواهند شد.

برای دریافت اطلاعات در مورد دستگاه بسته بندی علوفه و دستگاه سیلاژ علوفه، قیمت خرید دستگاه بسته بندی علوفه و مشاوره خرید کافی است با مدیر فروش شرکت جناب آقای مهندس مردانی با شماره همراه 09121537060 تماس بگیرید و یا از طریق پیام رسان ایتا و واتساپ به ایشان پیام ارسال نمایید.

ضرورت استفاده از کنگر علوفه ای چیست؟

با توجه به کمبود منابع خوراکی دام در جهان، اهمیت شناسایی و فرآوری منابع جدید خوراکی و استفاده از آنها در جیره‌های تغذیه دام و طیور در برنامه‌های اقتصادی کشورهای پیشرفته جهان و ایران به ویژه آشکار شده است. گیاه کنگر از گیاهان مناطق کوهستانی و نیمه استپی ایران است که در طبیعت به صورت طبیعی و فراوان تکثیر می‌شود. این گیاه در مناطق زاگرس و رویشگاه‌های گسترده در کشورهای آسیایی از جمله ایران یافت می‌شود. به همین دلیل، شناسایی و فرآوری منابع غذایی مناسب برای دام در اولویت قرار گرفته تا تولیدکنندگان بتوانند به دور از وابستگی و هزینه‌های زیاد، به خوراک مناسبی برای تغذیه دام‌ها دست یابند و نیازهای پروتئینی جامعه را از طریق تولید گوشت و شیر بیشتر تأمین نمایند.

خارهای گیاه کنگر می‌تواند زخم‌های شکمبه را ایجاد کرده و مصرف آن در تغذیه نشخوارکنندگان را محدود کند. این گیاه اصلی‌ترین تغذیه‌گردان برای دام‌های تک‌سومانه (مانند اسب، گاو و الاغ) محسوب می‌شود. با این حال، به دلیل کمبود ارزش غذایی آن از نظر پروتئین خام، دامداران به تغذیه دام‌ها با این گیاه تمایل نداشته‌اند. به منظور ارتقاء ارزش غذایی گیاه کنگر، از عناصر غنی‌سازی مانند اوره و ملاس به میزان لازم به آن اضافه می‌شود. با آموزش مناسب در زمینه سیلوساژ کنگر و استفاده صحیح از آن در تغذیه دام، می‌توان به دامداران کمک کرد تا هر سال با برداشت گیاه کنگر از مراتع اطراف دامداری و سیلوساژ آن با هزینه کمتر، بخش عمده‌ای از خوراک مورد نیاز دام خود را تأمین کنند. دامداران می‌توانند با استفاده از سیلوساژ کنگر برداشت شده، علوفه‌ای سالم و غنی با انرژی و پروتئین مناسب برای دام‌های خود فراهم کنند. به کارگیری کنگر در تغذیه دام، دامداران را تشویق به حفظ و مراقبت از رویشگاه‌های این گیاه نیز خواهد کرد.

مشخصات گیاه‌شناسی کنگر چیست؟

گیاه کنگر، با نام علمی Gundelia tournefortii از خانواده Compositae، گیاهی چندساله است که تولید مثل آن از طریق بذر و ریشه‌های خزنده انجام می‌شود. این گیاه خودرو، برگ‌های خاردار و ساقه‌های ضخیمی شبیه به کرفس دارد و دو گونه اصلی دارد: کنگر صحرایی (خارابی) و کنگر فرنگی. دمبرگ داخلی سفید رنگ، راس ساقه و هاگدان، قسمت‌های خوراکی این گیاه را تشکیل می‌دهند که در سوپ، خورش و سالاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل نقش کمکی در هضم مواد غذایی، این گیاه توجه خاصی به خود جلب کرده و در قرون شانزدهم میلادی در اروپا به عنوان یکی از سبزیجات مشهور بود. از آنجا که مغز دانه کنگر دارای میزان بالایی روغن و درصد بالایی اسید چرب غیراشباع است، می‌توان این گیاه را به عنوان یک منبع تولید روغن نباتی معرفی کرد.

جدول 1- مشخصات گیاه‌شناسی کنگر

نام فارسی	کنگر
نام انگلیسی	Gundelia
نام علمی	Gundelia tournefortii
خانواده	Compositae

نیازهای اکولوژیکی گیاه کنگر چیست؟

نتایج نشان داده‌اند که گیاه کنگر در بارندگی سالانه 880 میلی‌متر، دمای متوسط 16 درجه سانتی‌گراد، بافت خاک لومی رسی، اسیدیته 3.8 و هدایت الکتریکی 0.16 میلی‌موس بر سانتی‌متر رویش دارد. سبز شدن برگ‌های جوان گیاه در اوایل اسفند ماه آغاز شده و فاز رویشی گیاه تا اواسط فروردین ماه ادامه دارد. در اواسط فروردین، کپه‌ها ظاهر شده و در اواسط اردیبهشت ماه گیاه به بذر می‌نشیند و در اواسط خرداد ماه بذر آن‌ها می‌رسد.

دامداران در اواخر فصل رویش قسمت هوایی کنگر را جمع‌آوری کرده و آن را در زمستان برای تغذیه دام‌ها به کار می‌برند. این گیاه در فصل بهار در ابتدای رویش اولیه نیز مصرف می‌شود، اما با زرد شدن گیاه، دامداران اقدام به چیدن، جمع‌آوری، خشک کردن و انبار کردن آن می‌کنند.

برداشت گیاه کنگر چگونه صورت می پذیرد؟

در ابتدا مناطق پراکنش گیاه کنگر شناسایی می‌شوند و سپس در مرحله دانه‌بندی، که مرحله‌ای بین گلدهی و خشکی است، طبق عرف دامداران برداشت انجام می‌شود. کنگر پس از برداشت، پس از هوادهی مناسب، خشک شده و از مزرعه جمع‌آوری شده و به قطعات 3-4 سانتی‌متری خرد می‌شود. متوسط برداشت آن در هر هکتار 2 تا 1.5 تن علوفه خشک است. در این حالت، علوفه خرد شده کنگر 93 درصد ماده خشک و 7 درصد رطوبت دارد و نیازی به اضافه کردن آب ندارد.

عملیات سیلوی کنگر با رعایت اصول غنی‌سازی انجام می‌شود. سپس، بر اساس 60 درصد وزن هر 100 کیلو وزن علوفه خشک، چهار کیلوگرم اوره و 10 کیلوگرم ملاس محلول تهیه می‌شود و بر روی هر 100 گرم کاه کنگر به نحوی محلول‌پاشی می‌شود که رطوبت در همه جا به صورت یکنواخت پخش شود. سپس مواد سیلویی فشرده می‌شود و سیلو با کاه، گل و نایلون به نحوی پوشانده می‌شود که نوسانات جوی و جریان هوا به داخل آن نفوذ نکند.