نیشکر علوفه ای چیست؟

از چالش‌های اساسی تولید در حوزه دامپروری، مشکل کمبود مواد خوراکی و هزینه‌های بالای تغذیه دام به عنوان چالش‌های اصلی شناخته می‌شوند. بنابراین، ضرورت استفاده از مواد خوراکی اقتصادی مانند ضایعات محصولات کشاورزی (کاه، پس‌چره، سرشاخه و ...) و محصولات فرعی صنایع کشاورزی (ملاس نیشکر و چغندر قند، باگاس و پیت نیشکر و ...) در تغذیه دام احساس می‌شود. حدود 60 درصد کمبود خوراک دام در کشور وجود دارد. راه حلی برای پوشش این کمبود، بهینه‌سازی استفاده از باقایای محصولات کشاورزی، به طور کلی و به ویژه استفاده از باقایای نیشکر در استان خوزستان است. بخش قابل توجهی از نیشکر شامل برگ‌ها و سرشاخه‌ها (حداقل 25 درصد از کل وزن گیاه تولیدی) است که در زمان برداشت ساقه نیشکر در سطح مزرعه باقی می‌مانند. بیشترین غلظت پروتئین گیاه نیشکر در برگ‌های سبز در حال رشد، که جزء سرشاخه‌ها هستند، متمرکز است. مقدار قند موجود در نیشکر نقش مؤثری در تأمین انرژی قابل استفاده برای دام ایفا می‌کند. بنابراین، می‌تواند یک منبع غذایی موثر در تغذیه دام باشد. سرشاخه نیشکر می‌تواند به صورت خشک یا سیلو شده ذخیره شود و در تغذیه گاو و گاومیش شیرده و پرواری مورد استفاده قرار گیرد. با سیلو کردن سرشاخه نیشکر به همراه افزودن مواد تقویتی (مانند ملاس و اوره)، کیفیت و خواص غذایی محصول سیلو شده بهبود می‌یابد.

لیست مطالب این بخش:

مشخصات گیاه شناسی نیشکر علوفه ای چیست؟
چه محصولاتی از نیشکر علوفه ای بدست می آید؟
سرشاخه و بقایای نیشکر چیست؟
کاربرد نیشکر کامل برای تغدیه دام چیست؟
باگاس نیشكر چیست؟
ملاس نیشكر چیست؟
برداشت و جمع‌آوری نیشکر و سرشاخه آن چگونه صورت می پذیرد؟
سیلوکردن سرشاخه و گیاه کامل نیشکر چگونه انجام می شود؟

در ادامه مطالب فوق بررسی خواهند شد.

برای دریافت اطلاعات در مورد دستگاه بسته بندی علوفه و دستگاه سیلاژ علوفه، قیمت خرید دستگاه بسته بندی علوفه و مشاوره خرید کافی است با مدیر فروش شرکت جناب آقای مهندس مردانی با شماره همراه 09121537060 تماس بگیرید و یا از طریق پیام رسان ایتا و واتساپ به ایشان پیام ارسال نمایید.

مشخصات گیاه شناسی نیشکر علوفه ای چیست؟

نیشکر یکی از گیاهان چند ساله و عضو خانواده گرامینه (گندمیان) می‌باشد. برگ‌های نیشکر به شکل دراز، نازک، و صاف هستند و دارای رگبرگ‌های موازی بوده و بدون دمبرگ می‌باشند. ساقه نیشکر به شکل استوانه‌ای و بندبند است، که مقدار قابل توجهی از قند درون آن ذخیره می‌شود. رنگ ساقه در گونه‌های مختلف از بنفش و قهوه‌ای تا سبز مایل به زرد تغییر می‌کند. نیشکر بیشتر به وسیله قلمه برای تولید و انتقال یافته و به جز در شرایط آزمایشگاهی، استفاده از بذر آن برای تولید کمتر متداول است. ارتفاع رشد نیشکر در صورت فراهم بودن شرایط کافی، به حدود 2 تا 6 متر می‌رسد.

چه محصولاتی از نیشکر علوفه ای بدست می آید؟

به طور کلی، از هر هکتار زمین زیر کشت نیشکر، می‌توان حدود 100 تن نیشکر، 25 تن سرشاخه و برگ، 35 تن باگاس تر، 10 تن شکر و 4 تن ملاس به دست آورد.

سرشاخه و بقایای نیشکر چیست؟

سرشاخه نیشکر شامل انتهایی از نیشکر و برگ‌های متصل به آن است. پس از جدا کردن از ساقه‌ها و حمل به کارخانه، در مزارع نیشکر باقی می‌ماند و می‌توان از آن به عنوان خوراک دام استفاده نمود. ارتفاع سرشاخه نیشکر حدود یک متر است و به دلیل اینکه بخش انتهایی نیشکر است، برگ‌ها و ساقه آن نسبت به بخش‌های دیگر روشن‌تر و تازه‌تر هستند. بیشترین غلظت پروتئین در گیاه نیشکر در برگ‌های سبز در حال رشد قرار دارد، که جزء سرشاخه نیشکر محسوب می‌شود.

کاربرد نیشکر کامل برای تغدیه دام چیست؟

در برخی موارد، ممکن است از گیاه نیشکر کامل در تغذیه دام استفاده گردد. این گیاه حساس به سرما بوده و در صورت کاهش دما به زیر صفر درجه سانتیگراد در فصل زمستان، تغییرات در قند گیاه را ایجاد کرده و عیار قند را کاهش می‌دهد. در مزارعی که برای تولید شکر مناسب نیستند، می‌توان از علوفه آن‌ها در تغذیه دام استفاده کرد. نیشکر گیاهی چند ساله است و در سال‌های آخر برداشت (چهارم و پنجم)، به دلیل کاهش تولید در هر هکتار و میزان قند، برداشت آن برای تولید شکر مقرون به صرفه نیست. در چنین مواردی، می‌توان آن را به صورت علوفه‌ای برداشت و در تغذیه دام به کار برد.

باگاس نیشكر چیست؟

باگاس یکی از تولیدات جانبی نیشکر است که پس از عصاره‌گیری نیشکر به صورت تراشه چوبی به دست می‌آید. این ماده در حالت خام، نوعی ماده خشبی کم ارزش است که ارزش غذایی آن بین چوب و کاه قرار دارد. باگاس غنی شده با افزودن 5 درصد اوره و 3 درصد ملاس می‌تواند به مقدار 23.5 درصد ماده خشک مصرفی روزانه یا 7.2 کیلوگرم در روز بر اساس وزن تر در تغذیه گاومیش‌های شیرده استفاده شود.

ملاس نیشكر چیست؟

ملاس قسمت باقی‌مانده شربت نیشکر است که شکر آن به وسیله اعمال نظیر سانتریفوژ یا کریستاله شدن جدا شده است. این ماده به عنوان قسمتی از کنسانتره خشک یا به صورت مکمل مایع، در جیره دام‌ها یا به عنوان افزودنی در سیلوکردن مواد علوفه‌ای قابل استفاده است. مخلوط 15 درصد اوره با ملاس مایع در ظروف ملاس‌خوری، به صورت آزاد در تغذیه گوساله‌های پرواری استفاده می‌شود.

برداشت و جمع‌آوری نیشکر و سرشاخه آن چگونه صورت می پذیرد؟

فصل برداشت گیاه نیشکر در استان خوزستان از اواخر مهرماه هر سال آغاز می‌شود و تا اردیبهشت ماه سال بعد ادامه پیدا می‌کند. این عملیات برداشت نیشکر ممکن است به صورت دستی توسط کارگران یا با استفاده از ماشین‌های خاص انجام شود. به منظور تسهیل در فرآیند برداشت، معمولاً پیش از شروع این عملیات، مزارع نیشکر با استفاده از روش سوزاندن پاکسازی می‌شوند. این روش باعث سوختن سرشاخه‌ها و برگ‌های جانبی ساقه نیشکر می‌شود که متأسفانه منجر به آلودگی‌های زیست محیطی می‌شود و همچنین باعث از دست رفتن یک منبع اساسی از نهاده‌های تغذیه‌ای برای دام می‌گردد.

در سال‌های اخیر، با معرفی سیاست برداشت سبز (بدون سوزاندن مزارع) توسط دولت، این روش در حال گسترش و به کارگیری قرار گرفته است. این روش به دامداران این امکان را می‌دهد که از این منابع علوفه‌ای در تغذیه دام‌های خود بهره‌مند شوند و همچنین به حفاظت از محیط زیست کمک کند.

سیلوکردن سرشاخه و گیاه کامل نیشکر چگونه انجام می شود؟

با توجه به اینکه گیاه کامل نیشکر و همچنین سرشاخه نیشکر حاوی میزان نسبتاً بالایی رطوبت هستند، اهمیت دارد که فوراً پس از برداشت، به نحوی فرآیند آماده‌سازی شوند که قابل نگهداری باشند. یکی از روش‌های موثر در این زمینه، سیلوکردن است. با انجام فرآیند سیلوکردن سرشاخه نیشکر به همراه مواد افزودنی مانند ملاس و اوره، می‌توان به طور همزمان این ماده خوراکی را ذخیره کرده و به کیفیت و خواص خوب آن افزود. این روش از نظر حفظ ویژگی‌های تغذیه‌ای و خوشمزگی مواد، یکی از راهکارهای اثربخش در مدیریت و ذخیره‌سازی این نهاده مهم است.