جو دو سر (Avena Sativa)، یک گونه گیاهی است که به عنوان یک گیاه غلات، در بسیاری از نقاط دنیا کشت می‌شود. این گیاه از تیره یونجه‌ایان است و دانه‌هایش به عنوان جو برای تهیه انواع محصولات غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. جو دو سر به دلیل ویژگی‌های مفیدی که دارد، مانند مقاومت به آب و توانایی رشد در شرایط آب و هوایی مختلف، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استفاده از جو دو سر در تولید نان، غلات و حتی برون‌له، انرژی زیادی را به بدن ما تامین می‌کند. این گیاه همچنین به عنوان علوفه‌ای برای دام‌ها نیز کشت می‌شود.
لیست مطالب این بخش:
در ادامه سوالات فوق بررسی می شوند.
جو دو سر یا یولاف (Avena Sativa)، یک گونه گیاهی است که از خانواده گندمیان می‌باشد. این گیاه بیشتر به عنوان خوراک دام، به ویژه اسب، کشت می‌شود و در اروپا، جو دو سر پرک شده به عنوان غله صبحانه مصرف می‌شود.
جو دو سر گیاهی خودگشن و تک‌لپه و یک‌ساله است. دانه‌های آن درون پوسته‌ای قرار دارند و با کرک پوشانده شده‌اند. درصد روغن یولاف اصلاح شده تا 18 درصد است و این روغن خوراکی است و بیشتر در محصولات آرایشی استفاده می‌شود. یولاف، بر خلاف گندم و جو، گلوتن ندارد و برای افراد حساس به گلوتن بی‌خطر است. بلغور یولاف همچنین کلسترول بد خون را کاهش می‌دهد و کلسترول خوب را افزایش می‌دهد.
از نظر ساختمان دانه، جو دو سر از دو طرف کاملاً باریک و کشیده و یکسان است، که برای همین به آن "جو دوسر" گفته می‌شود. متوسط عملکرد دانه آن 2.5 تن در هکتار است و به علت ریزش دانه در شرایط کاملاً رسیده، در حالت خمیری دانه برداشت می‌شود. جو دو سر دارای پتانسیل تولید تا 5 تن دانه در هکتار می‌باشد.
یولاف یک گیاه یک‌ساله است که ساقه‌اش، مانند سایر غلات، بندبند و توخالی است و ارتفاع آن متغیر است، معمولاً بین 60 تا 150 سانتیمتر. برخی ارقام این گیاه در محل گره‌ها کرک‌هایی دارند. قدرت پنجه‌زنی یولاف کمتر از گندم و جو است. این گیاه در محل تلاقی پهنک با غلاف برگ‌ها، گوشوارک ندارد و سیستم ریشه‌ای یولاف مشابه گندم و جو است. گل آذین یولاف رشد محدود دارد و دارای یک محور اصلی و تعدادی انشاب فرعی است. انشعابات فرعی از گره‌های روی محور اصلی شکل می‌گیرند و هر یک به یک سنبلک انتهایی می‌رسند. هر سنبلک دارای دو یا سه گلچه است که دوتای پایین بارور و سومی عقیم است.
بهره‌برداری از یولاف همچنین مشابه سایر محصولات غلات، دارای ارقام بهاره و پاییزی است. بیشترین تولید یولاف جهان از مزارع پاییزه به دست می‌آید. دمای حداقل برای جوانه‌زنی آن ۲-۳ درجه سانتیگراد است و مزارع پاییزه یولاف که برای چرای مستقیم دام کشت می‌شوند نسبت به سایر محصولات غلات پاییزه، زودتر و با تراکم بیشتر (۱۴۰-۱۶۰ کیلوگرم در هکتار) کشت می‌شوند.
یولاف به همراه جو، جهت تولید دانه به عنوان خوراک دام مورد کشت قرار می‌گیرد. کاشت زودرس یولاف باعث پیشگیری از خطر خشکی در انتهای فصل می‌شود. عملکرد دانه‌ی یولاف در شرایط خشکی و گرما به شدت کاهش می‌یابد.
میزان بذر مصرفی برای تولید دانه حدود ۹۰-۱۰۰ کیلوگرم در هکتار است. یولاف توانایی رشد در خاک‌های ضعیف و کم‌عمق را داراست؛ به طوری که کشاورزان در خاک‌های ضعیف که توانایی تولید گندم و جو را ندارند، به کشت یولاف مشغول می‌شوند.
ارقام پرمحصول یولاف بیشتر پابلند و حساسیت به خوابیدگی در آنها زیاد است، به گونه‌ای که یولاف را حساس‌ترین محصول به خوابیدگی می‌شمارند. کاربرد کود نیتروژن در این گیاه باید با احتیاط صورت گیرد و در صورت مصرف بیشتر، حساسیت به خوابیدگی را افزایش می‌دهد. عمق مناسب کاشت یولاف ۲-۳ سانتیمتر است و نباید بیشتر از ۵ سانتیمتر باشد. وزن هزار دانه آن ۲۰-۳۰ گرم و گیاهی یک‌ساله و روز‌بلند است و نیازهای حرارتی آن ۱۵۰۰-۲۰۰۰ درجه روز است؛ همچنین دمای ۳۸-۴۰ درجه سانتیگراد پیش از رسیدن دانه و در زمان پرشدن دانه موجب بادزدگی و چروکیدگی دانه می‌شود. برداشت یولاف به منظور برداشت دانه یا استفاده از علوفه تازه در مرحله خمیری شدن دانه انجام می‌پذیرد.
خطر ریزش پس از رسیدن دانه زیاد است و بوته‌های یولاف پس از برداشت، رشد دوباره ندارند. بیشترین میزان ماده خشک به وسیله ارقام پرمحصول و دیررس تولید می‌شود. برداشت دانه یولاف با کمباین و زمانی صورت می‌گیرد که رطوبت دانه ۱۴.۵ درصد یا کمتر باشد.
