تهدیدهای میکروبیولوژی سیلاژ علوفه در تغذیه دام

سیلاژها محصول نهایی تخمیر بی هوازی مواد اولیه ی خوراکی منابع علوفه ای مانند ذرت، یونجه، دانه های تقطیر شده ی صنعت آبحوسازی و تفاله ی چقندر قند می باشند.

برای دریافت اطلاعات در مورد دستگاه بسته بندی علوفه و دستگاه سیلاژ علوفه، قیمت خرید دستگاه بسته بندی علوفه و مشاوره خرید کافی است با مدیر فروش شرکت جناب آقای مهندس مردانی با شماره همراه 09121537060 تماس بگیرید و یا از طریق پیام رسان ایتا و واتساپ به ایشان پیام ارسال نمایید.

سیلاژها محصول نهایی تخمیر بی هوازی مواد اولیه ی خوراکی منابع علوفه ای مانند ذرت، یونجه، دانه های تقطیر شده ی صنعت آبحوسازی و تفاله ی چقندر قند می باشند. سیلاژها معمولا خوراک هایی با رطوبت بین 30 تا 80 درصد و غنی از مواد مغذی می باشند. شرایط سیلو به گونه ای است که برای رشد میکروارگانیسم ها و قارچ ها بسیار مناسب می باشد. شاید بتوان گفت که تهدیدهای میکروبیولوژی سیلوها اصلی ترین دغدغه در تهیه و استفاده ی عملی از سیلوها می باشد. دیگر نگرانی های مهم در مورد کیفیت علوفه ی ذرت و سیلوی آن بستگی فاکتورهای بسیاری دارد.

لیست مطالب این بخش:

نگرانی های مهم در مورد کیفیت علوفه ی ذرت و سیلوی آن چیست؟
مهمترین میکروارگانیسم های مضر موجود در سیلاژها چیست؟
قارچ ها و مایکوتوکسین ها، چه تهدیدی برای سیلاژها دارند؟
کنترل و پیشگیری از اثرات میکروارگانیسم ها در مواد سیلویی چگونه صورت می پذیرد؟

در ادامه مطالب فوق بررسی خواهند شد.

نگرانی های مهم در مورد کیفیت علوفه ی ذرت و سیلوی آن چیست؟

از جمله این موارد می توان به:

1)نحوه ی برداشت علوفه و بارگیری که باید بسیار دقیق، سریع و با برنامه ریزی انجام گیرد (به دلیل تجمع آلودگی و وجود هاگ ها در محل اتصال ساقه ی ذرت به زمین، توصیه های زیادی مبنی بر برداشت علوفه ی ذرت از فاصله 8 تا 12 سانتیمتری از سطح خاک شده است)،

2) رطوبت علوفه که رطوبت مناسب برای علوفه 65 تا 70 درصد باید باشد. اگر میزان رطوبت بیشتر باشد به علت اسیدی شدن بیش از حد، مشکل ایجاد خواهد کرد،

3) نحوه چاپر کردن،

4) شرایط آبیاری که بهتر است حداقل 7 تا 10 روز قبل از برداشت از مزرعه آبیاری انجام نگرفته باشد،

5) فاصله مزرعه تا دامداری که فواصل طولانی علاوه بر افزایش هزینه حمل و نقل، باعث وقوع تخمیری ناقص در حین مسیر شده و سبب افت شدید کیفیت سیلو می شود،

6) نوع سیلو و نحوه ی سیلوکردن که سیلوهای بتنی باید حتما عاری از شکاف و خلل و فرج باشد و در سیلوهای بگ، میزان رطوبت علوفه بسیار اهمیت دارد.

7) اندازه ی سیلو که حتما باید با مصرف روزانه ی سیلو متناسب باشد (اندازه ی سیلو و شرایط پذیرش علوفه ی ذرت باید به گونه ای باشد که زمان پرکردن و بستن سیلو بیش از 5 روز طول نکشد) اشاره کرد.

به طور کلی مواد خوراکی که خوب سیلو شده باشند می توانند برای تمام حیوانات مورد استفاده قرار گیرند، اما گیاهان علوفه ای سبز سیلو شده ماده ی خوراکی بسیار ایده آل برای نشخوارکنندگان و به خصوص گاوهای شیری می باشد. مشکل اصلی در تغذیه ی مواد سیلو شده در گاوهای شیری بوی نامساعدی است که این گونه مواد می توانند روی شیر داشته باشند. بنابراین پیشنهاد داده می شود که این گونه مواد بعد از دوشیدن گاو مورد استفاده قرار گیرند.

گیاهان سیلو شده به عنوان غذای کامل با هضم خوب و غنی از مواد مغذی و ویتامین ها مورد استفاده ی گوساله ها نیز قرار می گیرند. علوفه های سیلو شده خانواده ی گندمیان، نخودیان، ذرت دانه دار و ارزن به مقدار مناسب در جیره ی غذایی گوساله ها قرار می گیرند، اما از علوفه ی سیلو شده برگ چقندرقند اجتناب می گردد. علوفه سیلو شده به صورت مخلوط با کاه و دیگر علوفه های خشبی مورد استفاده بهتر داشته و مصرف علوفه سیلو شده به تنهایی راندمان مناسبی نخواهد داشت.

مهمترین میکروارگانیسم های مضر موجود در سیلاژها چیست؟

مهمترین میکروارگانیسم های مضر موجود در سیلاژها شامل موارد زیر می باشد:

-لیستریا مونوسیتوژنر(Listeria monocytogenes)

-کلستریدیا(Clostridia)

-کلستریدیوم بوتولینوم(Clostridium botulinum)

-انتروباکتریا(Enterobacteria)

-اشریشیاکلی(Escherichia coli)

-مخمرها(Yeast)

-قارچ ها(Fungus)

قارچ ها و مایکوتوکسین ها، چه تهدیدی برای سیلاژها دارند؟

قارچ ها و مایکوتوکسین ها در سیلوها نیز تهدید همیشگی برای سیلاژها بوده است. در داخل سیلو با توجه به شرایط حاکم بر آن ها انواعی از قارچ ها توانایی رشد خواهند داشت که به تولید مایکوتوکسین های مختلف منتهی می شود.

مهمترین قارچ های تهدید کننده سیلاژ ها شامل موارد زیر می شود:

-آسپرژیلوس (Aspergillus): آسپرژیلوس سبب ایجاد ظاهری زرد تا سبز تیره در سیلو شده که مایکوتوکسین های آفلاتوکسین(B1,B2,G1,G2 )، اکراتوکسین A ، پاتولین، اسید سیکلوپیازونیک(Cyclopiazonic acid) تولید می کنند.

-کلاویسپس(Claviceps): کلاویسپس سبب ایجاد رنگ قهوه ای تیره تا سیاه در سیلو می شود. آلکالوئیدهای ارگوت(Ergot alkaloid) توسط این قارچ تولید می شوند.

-فوزاریم(Fusarium): قارچ های فوزاریم سبب ایجاد رنگ زرد در سیلو شده که مایکوتوکسین های فومونسین (3B1,B2,B)، دسته ی A تریکوتسن ها( 2-T توکسین، 2-HT توکسین و دیاستوکسیسیرپنول(Diacetoxyscirpenol) ) و دسته ی B تریکوتسن ها (نیوالنول، داکسینیوالنول، فوزارنونایکس(Fusarenon X) و زیرالنون) تولید می کنند.

-پنیسیلیوم(Penicillium): قارچ پنیسیلیوم سبب ایجاد رنگ سفید، سبز یا آبی در سیلو شده که به تولید مایکوتوکسین های اکراتوکسین، سیترینین، اسیدسیکلوپیازونیک و پاتولین منتهی می شود.

-نئوتیفودیوم(Neotyphodium): رنگ ایجاد شده توسط نئوتیفودیوم شدیدا متغیر می باشد و آلکالوئیدهای ارگوت مهمترین مایکوتوکسین های تولید شده توسط آنها می باشند.

کنترل و پیشگیری از اثرات میکروارگانیسم ها در مواد سیلویی چگونه صورت می پذیرد؟

به طور کلی سه راهکار عمده برای کنترل و پیشگیری از اثرات میکروارگانیسم ها در مواد سیلویی می تواند وجود داشته باشد.

الف: اعمال شرایط صحیح برای تهیه سیلاژ

اولین راهکار اعمال شرایط صحیح برای تهیه سیلاژ می باشد. تنظیم مقدار رطوبت، pH ، دما، اکسیژن، فشرده شدن و ... شامل مهمترین مواردی است که در هنگام تهیه ی سیلو باید در نظر گرفته شود. مهمترین فاکتور در این دسته میزان رطوبت مواد سیلو شده می باشد.

ب:استفاده از افزودنی های سیلاژ

دومین راهکار استفاده از افزودنی های سیلو می باشد. استفاده از افزودنی ها قبل از سیلو کردن برای بهبود غلظت کربوهیدرات محلول و باکتری اسید لاکتیکی ضروری است. بعضی از خوراک های جانبی با افزودنی های شیمیایی به خوبی سیلو می شوند و باعث بهبود قابلیت هضم و کیفیت سیلو می شوند. اگرچه استفاده از افزودنی های شیمیایی به دلیل اثر خورندگی محدود است بنابراین اغلب افزودنی های بیولوژیکی ترجیح داده می شود. خصوصیاتی مانند مقادیر کافی سوبسترا، ماده ی خشک و گنجایش بافری کم با یکدیگر ترکیب شده و ایجاد شرایط بی هوازی کرده و باعث یک تخمیر مؤثر می شود.

در شرایط بی هوازی فعالیت آنزیم های گیاهی کاهش می یابد، آنزیم های گیاهی باعث افزایش حرارت در داخل سیلو شده و در نهایت باعث کاهش ماده خشک و ارزش غذایی سیلو می شود. در داخل سیلو بین باکتری های تولید کننده و مصرف کننده لاکتات رقابت وجود دارد، باکتری تولید کننده لاکتات، قندها (به طور عمده گلوکز و قندها) را تبدیل به لاکتات می کنند. اگر باکتری های لاکتوباسیلوس گسترش یابند pH سیلو به کمتر از 4 کاهش یافته و باعث حفظ مواد مغذی گیاهی می شود. شرایط اسیدی باعث تشویق باکتری های مصرف کننده لاکتات مثل کلستردیا می شود که این باکتری ها باعث تجزیه اسیدآمینه می شوند و در نهایت تولید مواد مغذی با کیفیت کم می شود اما رطوبت زیاد سیلو و pH پایین باعث کاهش فعالیت کلستردیا می شود.

افزودنی های سیلاژ به پنج دسته هستند:

1 - تحریک کننده رشد باکتری اسید لاکتیکی: آب پنیر، ملاس، آنزیم

2 - مهار کننده تخمیر که به طور جزیی یا کامل از رشد میکروارگانیسم ها جلوگیری می کند.

3 - جلوگیری از فساد هوازی

4 - مواد مغذی که باعث افزایش ارزش غذایی علوفه بعد از سیلو می شود.

5 - مواد جاذب رطوبت برای جلوگیری از دست رفتن پسآب از طریق افزایش مادهی خشک سیلاژ تقسیم می شوند.

ارزیابی تعیین میزان اسیدلاکتیک و اسیدهای چرب فرار (اسیداستیک، اسید پروپیونیک و اسید بوتیریک) در علوفه های سیلو شده از یک طرف جهت کنترل میزان رطوبت و از طرف دیگر میزان این اسیدها ناشی از تکنولوژی تهیه سیلو که به روی مصرف علوفه تاثیر خواهد داشت بسیار با اهمیت است. به عنوان مثال در صورتی که عملیات کوبیدن به خوبی انجام گیرد، تخمیرهای غیرهوازی به خوبی صورت میپذیرد، در نتیجه میزان اسید لاکتیک تولید شده افزایش یافته و کیفیت مواد سیلو شده مطلوب می گردد.

اسیدبوتیریک که در نتیجه ی فعالیت میکروارگانیسم های جنس کلستریدیوم به وجود می آید مشخص کننده ی پایین بودن کیفیت علوفه است. بالا بودن اسیدبوتیریک برای دام سمی می باشد و حتی در مقادیر کم هم به علت بوی بد باعث کاهش خوشخوراکی علوفه می گردد.

ج: زمان استفاده از تغذیه ی عملی سیلاژها

سومین راهکار زمان استفاده از تغذیه ی عملی سیلاژها می باشد که استفاده از جاذب های مایکوتوکسین ها یا همان مایکوتوکسین بایندرها در خوراک در هنگام استفاده از آنها می باشد. جاذب های بسیار زیادی در این راستا پیشنهاد داده شدند که می توانند در هنگام استفاده از سیلوها در تغذیه ی دام مورد استفاده قرار بگیرند و شاید عملی ترین راهکار که می تواند حاشیه اطمینانی برای استفاده از سیلوها ایجاد کند استفاده از مایکوتوکسین بایندرها در این راستا باشد.